Struktura Instytutu
- Katedra Historii Starożytnej
- Katedra Historii Średniowiecznej
- Katedra Historii Nowożytnej
- Katedra Historii XIX Wieku
- Katedra Historii Najnowszej i Edukacji Historycznej
- Katedra Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii
Kierownik
dr hab. prof. UKEN Jerzy Ciecieląg
Adiunkci
dr Mirosław Płonka
dr Adrian Szopa
dr Arkadiusz Urbaniec
Charakterystyka Katedry:
Katedra Historii Starożytnej powstała 1 kwietnia 2003 roku zastępując istniejący dotychczas Zakład Historii i Kultury Antycznej AP w Krakowie, prowadzony przez wiele lat przez prof. dr hab. Stefana Skowronka, wybitnego znawcę zagadnień archeologii, kultury i numizmatyki antycznej.
Zainteresowania badawcze pracowników katedry skupiają się wokół zagadnień historii starożytnej Palestyny w okresie rzymskim, numizmatyki antycznej oraz historii i kultury późnego cesarstwa rzymskiego. Szczegółowy opis zainteresowań badawczych i publikacji pracowników katedry znaleźć można w opisach poszczególnych osób.
W ramach czynności dydaktycznych pracownicy katedry prowadzą wykłady i ćwiczenia z archeologii ziem polskich, historii starożytnej i języka łacińskiego.
Kierownik
prof. dr hab. Jerzy Rajman
Adiunkci
dr Barbara Bielaszka-Podgórny
dr Edyta Pluta-Saladra
dr Dorota Żurek
Charakterystyka Katedry:
W Katedrze Historii Średniowiecznej prowadzone są badania naukowe z zakresu historii powszechnej i historii Polski. W zakresie historii powszechnej na uwagę zasługują studia nad dziejami Słowian we wczesnym średniowieczu oraz przygotowywana do druku monografia poświęcona historii gospodarczej Europy we wczesnym średniowieczu. Tradycyjnym kierunkiem badawczym Katedry są studia nad dziejami miast i klasztorów Małopolski i Górnego Śląska w epoce średniowiecza i wczesnych okresie nowożytnym oraz dziejami osadnictwa Małopolski i Górnego Śląska, ze szczególnym uwzględnieniem kultów świętych i kształtowania się przestrzeni sakralnych. Owocują one licznymi publikacjami. Nowym kierunkiem naukowych dociekań są studia z zakresu prosopografii społeczeństwa średniowiecznego i wczesnonowożytnego. Prowadzone są w tym zakresie badania nad mieszczaństwem, zakonnikami i zakonnicami oraz organistami. W obrębie badań nad środowiskiem organistów podejmowane jest także zagadnienie wyposażenia kościołów średniowiecznej diecezji krakowskiej w instrumenty muzyczne. Do kierunków badawczych rozwijanych zwłaszcza przez młodszych pracowników Katedry zaliczyć należy problematykę migracji mieszczan w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej, związków polsko-węgiersko-słowackich widzianych poprzez migracje i rolę pogranicznych klasztorów, a także miejsca kobiety w społeczeństwie średniowiecznym.
Kierownik
prof. dr hab. Bożena Popiołek
Profesorowie
dr hab. prof. UKEN Urszula Kicińska
dr hab. Agnieszka Laszczak-Słaby
dr hab. prof. UKEN Anna Penkała-Jastrzębska
Adiunkci
dr Natalia Bursiewicz
dr Marcin Gadocha
dr Karolina Kwaśna
dr Jarosław Pietrzak
Horyzont badawczy pracowników Katedry stale się poszerza. Do nowych kierunków rozważań należą zagadnienia patronatu kobiet z kręgów magnackich w Rzeczypospolitej XVII i XVIII wieku (prof. Bożena Popiołek, dr Urszula Kicińska, dr Anna Penkała-Jastrzębska), prawnej pozycji kobiet i ich statusu materialnego (dr Anna Penkała-Jastrzębska). Wytyczane są takie kierunki badań, jak organizacja i funkcjonowanie wielkich ośrodków magnackich – Radziwiłłów, Sieniawskich, Sanguszków, Lubomirskich i Potockich. Przy tej okazji eksplorowany jest temat życia codziennego dworu, etykiety oraz ceremoniału państwowego (prof. Bożena Popiołek, dr Jarosław Pietrzak). W tym także kontekście rozwijają się badania nad dworem królowej Marii Kazimiery Sobieskiej w latach 1658-1716 (dr Jarosław Pietrzak)
Zajęcia dydaktyczne dotyczą głównie epoki nowożytnej (XVI – XVIII w.) i są prowadzone z historii powszechnej i Polski, źródłoznawstwa, dziejów ustroju i administracji, historii gospodarczej, historii historiografii, antropologii historycznej, antropologii kultury. Do zadań niektórych pracowników Katedry należy również kierowanie seminariami licencjackimi, magisterskimi i doktorskimi.
Kierownik
prof. dr hab. Łukasz Tomasz Sroka
Profesorowie
dr hab. prof. UKEN Hubert Chudzio
dr hab. prof. UKEN Wiktoria Kudela-Świątek
dr hab. prof. UKEN Konrad Meus
Adiunkci
dr Michał Niezabitowski
Asystenci
mgr Angelika Jamka
- Struktury społeczeństwa polskiego XIX i XX wieku.
- Historia Galicji. Arystokracja i ziemiaństwo w XIX wieku.
- Życie polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturalne Lwowa w XIX i XX wieku.
- Historia monarchii habsburskiej.
- Problemy narodowościowe i wyznaniowe XIX i XX wieku (Polacy, Niemcy, Rosjanie, Ukraińcy, Żydzi).
- Historia erec israel i narodzin państwowości izraelskiej.
- Historia i kultura Żydów w XIX i XX wieku.
- Postawy polityczne ludności wiejskiej w Galicji i w II Rzeczypospolitej.
- Polskie powstania narodowo-wyzwoleńcze.
- Dzieje Wielkiej Emigracji: myśl polityczna i społeczna obozów politycznych.
- Wkład emigrantów polskich XIX wieku w cywilizacje narodów Europy i Bliskiego Wschodu.
- Historia muzealnictwa polskiego.
- Muzeologia w Polsce i w Europie.
- Dziedzictwo i pamięć zbiorowa.
- Historia Krakowa.
Kierownik
prof. dr hab. Mariusz Wołos
Profesorowie
prof. dr hab. Małgorzata Świder
dr hab. prof. UKEN Józef Brynkus
dr hab. prof. UKEN Agnieszka Chłosta-Sikorska
dr hab. prof. UKEN Marek Herma
dr hab. prof. UKEN Krzysztof Kloc
dr prof. UKEN Piotr Puchalski
dr hab. prof. UKEN Piotr Trojański
dr hab. prof. UKEN Anna Zapalec
Adiunkci
dr Mateusz Drozdowski
dr Kamila Łabno-Hajduk
dr Karolina Wanda Olszowska
Charakterystyka Katedry:
Zainteresowania naukowe pracowników Katedry Historii Najnowszej i Edukacji Historycznej koncentrują się na dziejach Polski i powszechnych od przełomu XIX i XX wieku aż po początek XXI stulecia. Wśród głównych kierunków badawczych podejmowanych w Katedrze wymienić należy historię irredenty polskiej XIX/XX wieku i obozu piłsudczykowskiego; historię wojen morskich i morskiej sztuki wojennej podczas dwóch światowych konfliktów; badania nad polityką i gospodarką Polski Odrodzonej oraz dzieje stosunków międzynarodowych, w tym historię dyplomacji Polski, Francji i Sowietów; problematykę II wojny światowej ze szczególnym uwzględnieniem okupacji niemieckiej i stosunków (mikro)społecznych na ziemiach polskich w tym okresie, postaw i zachowań, jak również relacji polsko-brytyjskich, polsko-sowieckich, polsko-ukraińskich, polsko-żydowskich i polsko-czeskich.
Wspomnieć należy również o prowadzonych w Katedrze badaniach nad dziejami Krakowa w XX i XXI wieku, historią historiografii, społeczną, kobiet i rodziny, a także biografistyką, ideologicznym obliczem powojennej edukacji historycznej, przeobrażeniami świadomości i pamięci historycznej oraz narracji podręcznikowej w polskiej szkole po 1945 r., organizacją szkolnictwa w państwach europejskich, treściami kształcenia historycznego w programach i podręcznikach w różnych okresach historycznych, prawem oświatowym i edukacją muzealną.
Pracownicy Katedry swoje badania prowadzą w archiwach i bibliotekach krajowych oraz zagranicznych. Kwerendy naukowe przeprowadzali m.in. w Austrii, Francji, Niemczech, Izraelu, Rosji, Stanach Zjednoczonych, Ukrainie, Wielkiej Brytanii, Słowacji, Włoszech i RPA. Są autorami kilkudziesięciu książek, wydawnictw źródłowych, opracowań, podręczników i poradników dydaktycznych oraz kilkuset artykułów i przyczynków. Są beneficjentami i realizatorami licznych grantów.
Należą do wielu stowarzyszeń historycznych oraz dydaktycznych polskich i międzynarodowych oraz aktywnie partycypują w życiu naukowym historyków czasów najnowszych oraz dydaktyków historii organizując i uczestnicząc w licznych konferencjach, debatach i odczytach w Polsce oraz poza granicami kraju. Wielokrotnie wyróżniani byli różnymi nagrodami i stypendiami. Zasiadają w radach naukowych wielu instytucji i czasopism polskich oraz zagranicznych. Aktywnie współpracują z nauczycielami różnych typów szkół, dla których organizują wykłady, warsztaty i szkolenia. Prowadzą prelekcje dla uczniów mające na celu popularyzację historii. Współpracują z muzeami oraz archiwami, a także są ministerialnymi recenzentami podręczników szkolnych. Koordynują olimpiady i konkursy historyczne różnych szczebli. Zasiadają w Kapitule Nagrody im. Słowikowskiego dla najlepszego nauczyciela historii szkół ponadpodstawowych w Krakowie, która została ustanowiona w 2009 r. przez Krakowski Oddział PTH, a jej honorowym patronem jest Prezydenta Miasta Krakowa.
Kierownik
prof. dr hab. Zdzisław Noga
Profesorowie
dr hab. prof. UKEN Halina Dudała
dr hab. prof. UKEN Mateusz Wyżga
Adiunkci
dr Monika Cołbecka
dr Dorota Drzewiecka
dr Bartosz Drzewiecki
dr Hubert Mazur
dr Magdalena Niedźwiedzka
Asystenci
mgr Anna Pieczka-Węgorkiewicz
Charakterystyka Katedry:
Katedra powstała 1 października 2013 roku, przejmując zadania i kompetencje wcześniej działającego Zakładu Nauk Pomocniczych Historii, podlegającego Katedrze Historii Średniowiecznej.
Zgodnie z nazwą Katedry, prace w niej prowadzone plasują się w dwóch szerokich obszarach tematycznych. Pierwszym z nich są badania historyczne z wykorzystaniem różnorodnych metod z zakresu nauk pomocniczych i wspomagających historię – kartografii historycznej, prozopografii, demografii i statystyki historycznej, historii gospodarczej czy edytorstwa źródeł historycznych. Tematycznie, studia te poświęcone są w dużej mierze historii miast i przestrzeni miejskiej w epoce nowożytnej, historii mobilności przestrzennej i społecznej w Rzeczypospolitej przedrozbiorowej oraz standardowi życia populacji ziem polskich w XIX i XX wieku.
Pracownicy Katedry prowadzą również badania w obszarze archiwistyki i zarządzania dokumentacją zarówno w aspektach historycznych jak i współczesnych. Prace te obejmują studia nad dziejami kancelarii i archiwów (w tym kancelarii i archiwów kościelnych), analizę funkcjonowania współczesnej biurowości i archiwów bieżących oraz wdrażania systemów elektronicznego zarządzania dokumentacją, a także tematykę gromadzenia, przechowywania opracowania i udostępniania dokumentacji specjalnej w szczególności audiowizualnej. Część wysiłków badawczych Katedry wykracza poza badanie tradycyjnie rozumianych funkcji i zadań archiwów dzięki wykorzystaniu perspektywy edukacyjnej czy informatologicznej.
Katedra koordynuje zajęcia w ramach kierunków „Archiwistyka, zarządzanie dokumentacją i infobrokerstwo” ora „Archiwistyka, biurowość i cyfryzacja”.